Trí tuệ Nhân tạo với RAG – Hướng dẫn triển khai hệ thống sinh nội dung tăng cường truy xuất - Chương 4

 📘 Chương 4: Kỹ thuật Thiết kế Prompt cho RAG

 

4.1 Nghệ thuật Thiết kế Prompt

Prompt Engineering là quá trình soạn thảo đầu vào ngôn ngữ nhằm hướng dẫn mô hình AI tạo ra kết quả mong muốn. Đối với hệ thống RAG, prompt quyết định chất lượng, sự liên quan và sự chính xác của câu trả lời.

✏️ Nguyên tắc thiết kế prompt hiệu quả

1. Rõ ràng và Cụ thể

• Tránh mơ hồ, dài dòng.
• Nêu rõ yêu cầu, mục tiêu đầu ra, giới hạn độ dài nếu cần.

Ví dụ:

❌ “Viết về AI.”

✅ “Viết một đoạn văn 100 từ giải thích cách hoạt động của hệ thống RAG.”

2. Liên quan đến ngữ cảnh

• Cung cấp thông tin bổ sung, từ khóa hoặc ví dụ phù hợp.
• Càng nhiều bối cảnh, mô hình càng tạo ra phản hồi chính xác hơn.

3. Cách diễn đạt có tính hướng dẫn

• Dùng câu lệnh rõ: “Tóm tắt”, “So sánh”, “Giải thích tại sao”, “Lập danh sách”...

Ví dụ:

“So sánh sự khác biệt giữa mạng GAN và VAE trong Generative AI.”

4. Lặp lại và cải tiến (Iterative Refinement)

• Thử nhiều phiên bản khác nhau.
• Xem phản hồi → điều chỉnh prompt → kiểm tra lại.

🧪 Các cấu trúc prompt thường dùng

Cấu trúc	Ví dụ	Giải thích
Chỉ dẫn trực tiếp	“Viết một bài thơ về con mèo cô đơn.”	Đơn giản và dễ hiểu.
Hỏi – Đáp	“Thủ đô của Pháp là gì?”	Phù hợp với QA và RAG.
So sánh	“So sánh GPT và BERT.”	Dành cho phân tích.
Kể chuyện	“Viết một truyện ngắn về robot làm đầu bếp.”	Kích thích sáng tạo.
Vai trò	“Bạn là chuyên gia về luật. Hãy phân tích…”	Định hình phong cách phản hồi.

 

🧰 Mẫu Prompt cơ bản

• Dạng 1 – Hướng dẫn đơn giản:
  Prompt: {Hành động mong muốn}
• Dạng 2 – Có ngữ cảnh:
  Prompt: {Thông tin ngữ cảnh}
  Hành động: {Yêu cầu sinh nội dung}
• Dạng 3 – Chuỗi hành động:
  Prompt:
1. Bước 1: …
2. Bước 2: …
   → Tiếp tục sinh kết quả.

💡 Mẹo thiết kế Prompt nâng cao

• Chia nhỏ tác vụ phức tạp: Tách thành nhiều bước nhỏ.
• Dùng ví dụ: Minh họa rõ định dạng mong muốn.
• Dùng ngôn ngữ cụ thể: Tránh dùng từ “thứ gì đó”, “nói về”, “làm gì đó”.
• Tận dụng hệ thống Chain-of-Thought: Yêu cầu mô hình giải thích từng bước.

📌 Ví dụ cải tiến prompt

❌ “Viết mô tả sản phẩm.”

✅ “Viết đoạn mô tả sản phẩm cho trợ lý viết AI, có thể tạo blog, post mạng xã hội, và mã lập trình. Dài 100 từ, ngôn ngữ tích cực, dễ hiểu.”

4.2 Prompt cho các Tác vụ RAG Cụ thể

📚 1. Hỏi đáp (QA)

• Câu hỏi trực tiếp:
  “Thủ đô của Pháp là gì?” → “Paris”
• Có ngữ cảnh:
  “Dựa trên đoạn sau, đâu là thủ đô Pháp dưới thời vua Louis XIV?”
• So sánh:
  “So sánh cách mạng Pháp và Mỹ về nguyên nhân, diễn biến, kết quả.”

📄 2. Tóm tắt văn bản

• “Tóm tắt bài viết sau trong 100 từ.”
• “Viết một bài thơ tóm tắt bài báo khoa học sau.”

🎨 3. Viết sáng tạo

• Truyện: “Viết truyện về robot mơ làm đầu bếp.”
• Thơ: “Viết một bài haiku về bình minh ở biển.”
• Kịch bản: “Viết đoạn kịch hài về người dị ứng với công nghệ.”

💻 4. Sinh mã nguồn

• “Viết hàm Python tính giai thừa.”
• “Giải thích đoạn mã sau: def factorial(n): …”
• “Tìm lỗi và sửa đoạn mã sau…”

🌍 5. Dịch thuật

• “Dịch câu ‘Tôi rất vui được gặp bạn’ sang tiếng Nhật.”
• “Dịch câu sau, xét cả sắc thái văn hóa: ‘It’s raining cats and dogs.’”

🔎 Các yếu tố cần lưu ý khi thiết kế prompt RAG

Yếu tố	Mô tả
Rõ ràng, cụ thể	Tránh mơ hồ, xác định rõ mục tiêu.
Ngữ cảnh	Bổ sung thông tin cần thiết từ văn bản truy xuất.
Định dạng đầu ra	Dạng văn bản, đoạn mã, danh sách, tóm tắt...
Độ chi tiết	Ngắn gọn hay chi tiết tùy vào yêu cầu.
Đạo đức	Tránh nội dung gây hại hoặc thiên vị.

 ✅ Tóm tắt Chương 4

Mục	Mô tả
Vai trò	Prompt giúp hướng dẫn mô hình tạo nội dung chính xác và phù hợp.
Kỹ thuật	Rõ ràng, cụ thể, có ngữ cảnh, có ví dụ, chia nhỏ, dùng Chain-of-Thought.
Tác vụ RAG	Hỏi đáp, tóm tắt, sáng tạo, sinh mã, dịch thuật.
Lưu ý	Định dạng, ngữ cảnh, đạo đức, chất lượng dữ liệu truy xuất.

 

Tham khảo Chương 3