Nếu cách đây 10 năm, drone còn gắn liền với hình ảnh quân sự, robot chỉ hiện diện trong các dây chuyền sản xuất ô tô, thì nay chúng đã len lỏi vào đời sống hằng ngày. Từ đồng lúa miền Tây đến phòng cấp cứu bệnh viện tuyến trung ương, từ đường phố đông đúc Hà Nội đến các khu cách ly COVID-19, IoT – Robotics – Drone đang trở thành “người bạn đồng hành” mới của con người.
1. Nông nghiệp: “mắt thần” trên
cánh đồng
Drone và Deep Learning – Cách mạng
nông nghiệp chính xác
Một buổi sáng, anh Nguyễn Văn
Hùng – một nông dân ở An Giang – cho drone cất cánh. Chỉ trong 15 phút, chiếc
UAV đã bay quét 20 ha ruộng lúa, gửi hình ảnh trực tiếp về điện thoại. Ứng dụng
AI ngay lập tức hiển thị bản đồ: khu vực nào cây xanh khỏe mạnh, khu vực nào bị
nhiễm bệnh đạo ôn.
Đây chính là nông nghiệp chính
xác (precision agriculture), nơi mỗi mét vuông đất được “chăm sóc” dựa trên dữ
liệu thực.
- Phân loại cây và cỏ dại: Các mô hình CNN, YOLOv3
phân biệt được đâu là lúa, đâu là cỏ, độ chính xác trên 95%.
- Phát hiện bệnh: Camera hồng ngoại và hyperspectral
cho phép phát hiện bệnh trước mắt thường cả tuần.
- Phun thuốc trúng đích: Thay vì phun cả cánh đồng, drone chỉ phun vào những ô bị nhiễm bệnh → tiết kiệm 40% thuốc.
Drone bay trên cánh đồng, truyền dữ liệu đến một ứng dụng di động hiển thị bản đồ màu sắc thể hiện sức khỏe của cây trồng.
Dự báo năng suất – AI trở thành
chuyên gia nông học
Một thách thức lớn của nông dân
là ước tính năng suất. Với camera độ phân giải cao, AI có thể đếm số bông lúa
hoặc quả trên cây → dự báo sản lượng. Tại Mỹ, các nông trại ngô đã áp dụng và
cho kết quả sai lệch <10%
2. Thành phố thông minh: Quản lý
đô thị từ trên cao
Giao thông: Drone trở thành “Cảnh
sát bay”
Trong giờ cao điểm ở Hà Nội, một
đội drone bay tuần tra, truyền hình ảnh trực tiếp về trung tâm điều khiển. AI
phân tích luồng xe, phát hiện điểm ùn tắc, sau đó điều phối lại đèn tín hiệu để
giảm kẹt xe.
Theo thử nghiệm ở Singapore, hệ
thống drone giám sát đã giúp giảm 20% thời gian chờ đèn đỏ nhờ điều tiết thông
minh.
Môi trường: IoT và drone theo dõi “sức khỏe thành phố”
Thay vì dựa vào vài trạm đo cố định,
giờ đây hàng ngàn cảm biến IoT được gắn khắp thành phố, đo khí CO₂, bụi mịn
PM2.5, tiếng ồn. Drone có thể bay vào “điểm nóng” ô nhiễm để lấy mẫu tức thì.
Ở Trung Quốc, hệ thống này giúp
chính quyền phát hiện một nhà máy xả khí thải trái phép chỉ trong 3 giờ – thay
vì vài tuần như trước.
An ninh và thiên tai
- Tuần tra: Drone bay trên các tuyến phố vắng, phát
hiện tụ tập bất thường.
- Thiên tai: Khi bão lũ xảy ra, drone bay vào vùng ngập
để chụp ảnh 3D, giúp lực lượng cứu hộ xác định đường đi.
- Cháy rừng: Camera nhiệt trên drone phát hiện đám
cháy nhỏ từ xa hàng km.
3. Y tế và chăm sóc sức khỏe:
Robot và drone cứu người
Drone vận chuyển y tế, giành lại “thời gian vàng”
Tại Rwanda, dịch vụ Zipline sử dụng drone vận chuyển máu và thuốc đến những vùng núi hẻo lánh. Thời gian giao hàng giảm từ 5 giờ xuống chỉ còn 30 phút – nhiều bệnh nhân đã được cứu sống nhờ rút ngắn “thời gian vàng”.
IoRT trong bệnh viện, robot y tá và cảm biến bệnh nhân
Trong cao điểm COVID-19, nhiều bệnh viện tại Việt Nam thử nghiệm robot giao thuốc, lấy mẫu xét nghiệm. Cảm biến IoT gắn trên bệnh nhân đo nhịp tim, SpO₂ và truyền dữ liệu về trung tâm. AI phân tích liên tục 24/7, phát hiện bất thường và cảnh báo bác sĩ.
Phẫu thuật từ xa: 5G làm cầu nối
Với mạng 5G, bác sĩ ở Hà Nội có
thể điều khiển robot phẫu thuật ở TP.HCM. Dù hiện nay mới ở mức thử nghiệm,
nhưng tiềm năng là vô hạn – đặc biệt cho các vùng xa thiếu bác sĩ giỏi.
4. Công nghiệp: Nhà máy thông
minh
Tự động hóa dây chuyền sản xuất: Tại các nhà máy điện tử, robot kết nối IoT cho phép theo dõi trạng thái từng cánh tay robot. Nếu nhiệt độ tăng bất thường, hệ thống cảnh báo để bảo trì trước khi xảy ra sự cố. Theo báo cáo từ Siemens, nhờ IoT và AI, thời gian ngừng máy giảm 30%, hiệu suất tăng 20%.
An toàn và an ninh công nghiệp
- Laser tripwire: hệ thống cảm biến laser kết nối IoT
phát hiện xâm nhập trái phép.
- Drone kiểm tra: drone bay dọc đường ống dầu khí để
tìm rò rỉ.
5. Giáo dục: Lớp học thông minh
và robot gia sư
Trong nhiều trường học, IoT cảm
biến ánh sáng, CO₂, nhiệt độ giúp điều chỉnh điều hòa, quạt, đảm bảo môi trường
học tập thoải mái.
Robot dạy học cũng xuất hiện: tại
Hàn Quốc, robot giảng tiếng Anh cho học sinh tiểu học. Đặc biệt trong mùa dịch,
robot và hệ thống IoT cho phép lớp học ảo gần giống như thực tế.
6. Quốc phòng và an ninh: Lớp
giáp công nghệ mới
Drone vẫn là “ngôi sao” trong
lĩnh vực quốc phòng. Từ chiến trường Ukraine đến Trung Đông, drone không người
lái đã thay đổi cục diện tác chiến. IoT và AI giúp drone không chỉ bay, mà còn
phối hợp theo đội hình swarm.
Robot cũng được quân đội sử dụng
để dò mìn, cứu hộ trong vùng nguy hiểm. Đây là minh chứng rằng công nghệ có thể
cứu mạng sống con người ngay cả ở nơi khắc nghiệt nhất.
Góc nhìn báo chí: Từ tiện ích dân
sinh đến chiến lược quốc gia
Điều thú vị là, cùng một công nghệ
có thể dùng cho cả dân sự và quân sự. Drone vừa có thể giao cà phê cho bạn ở
quán Starbucks, vừa có thể giám sát biên giới. Robot vừa có thể giúp bà cụ đi lại,
vừa có thể làm nhiệm vụ nguy hiểm trên chiến trường.
Nhiều quốc gia đã coi IoT –
Robotics – Drone là chiến lược quốc gia, không chỉ là công nghệ thương mại. Việt
Nam cũng đã đưa “chuyển đổi số” thành ưu tiên, và đây là những mảnh ghép quan
trọng.
Như trên đã đề cấp, IoT, Robot và Drone không còn nằm trong phòng thí nghiệm, mà đã “xuống đường”, “ra đồng ruộng” và “vào bệnh viện”. Những gì từng là viễn tưởng đã thành hiện thực, và người dân bình thường – từ nông dân, bác sĩ đến học sinh – đều đang trực tiếp hưởng lợi.
Từ đây, chúng ta có thể tin tưởng
rằng trong thập kỷ tới, công nghệ này sẽ không chỉ hỗ trợ, mà còn định hình
cách con người sống, làm việc và chăm sóc nhau.
Post a Comment